تاریخچه آسانسور در ایران و جهان

قطعا یکی از مواردی که در علم آسانسور و مبحث نصب آسانسور پیش می آید تاریخچه آسانسور در جهان و همچنین تاریخچه نصب آسانسور در ایران می باشد. پیدایش بالابر در جهان به بیش از چند هزار سال می رسد ولی به لحاظ تاریخی اولین آسانسور جهان که می توانست یک نفر را به ارتفاع کوتاهی بالا ببرد توسط دانشمند بزرگ ارشمیدس ساخته شد که یک آسانسور دستی بود و طبعا ابتدایی ترین نوع آسانسور بود ولی همین امر پایه گذار پیدایش و تکامل صنعت آسانسور در جهان گردید.
ولی از لحاظ تاریخی اولین آسانسوری که بصورت علمی و مدرن طراحی شد و پایه گذار آسانسور های امروزی بود آسانسوری است که توسط دانشمند بزرگ آتوود و توسط ماشین آتوود او ساخته شد. در واقع این آسانسور تقریبا سیستم تعلیق یک به یک امروزی را پایه گذاری نمود و حتی سیستم ایمنی هنگام پاره شدن طناب آسانسور نیز داشت. این آسانسور بنوعی اولین آسانسور امروزی و مدرن جهان می باشد که پس از آن آسانسورهای مدرن امروزی بوجود آمدند.

البته طبق آمارها تولید فولاد در سال 1800 میلادی شروع شد و بسرعت اوج گرفت و همین امر باعث ساخت ساختمانهای بلند در شهرهای بزرگ شد و طبیعتا در این ساختمان ها وجود آسانسور بسیار ضروری بود و همین امر باعث سرعت گرفتن در تولید و نصب آسانسور های جدید شد و همین امر باعث شد که انواع آسانسور ها با سیستم های بالابری متنوع بوجود آید ولی در سال 1850 میلادی اولین آسانسور هیدرولیک (با فشار روغن هیدرولیک) بوسیله تامپسون ساخته شد که تا 4 طبقه کارایی داشت ولی پس از آن در سال 1854 اوتیس اولین آسانسوری که به شکل آسانسورهای امروزی بود را ساخت و همین امر باعث شد که او را پدر آسانسورهای امروزی بدانند و حتی بزرگترین شرکت تولید کننده قطعات آسانسور در جهان بنام اوست.

البته صنعت آسانسور در کشور ایران از حدود 90 سال پیش وارد شد و اولین آسانسورها در ایران توسط متخصصین خارجی نصب گردیدند ولی این آسانسورها بصورت آسانسورهای الکتریکی امروزی نبودند و در واقع اولین آسانسورهای الکتریکی به شکل امروزی از حدود 60 سال پیش وارد ایران شد و بنوعی می توان گفت که از سال 1335 به بعد دوران رشد نصب آسانسور های الکتریکی در ایران است.

ورود آسانسور به ایران

لازم بذکر است که در ابتدای ورود آسانسور به ایران آسانسور ها بصورت بسته های کامل به ایران وارد می شدند که در اینجا فقط نصب شوند یعنی نصب آسانسور بصورت نصب مونتاژ شده وارداتی بود. ولی تقریبا حدود ده سال پس از این تاریخ کم کم شرکتهای تولید درب آسانسور و کابین آسانسور و تولید قطعات آسانسور در ایران بوجود آمدند که محصولات آسانسور را تولید نمایند. در این سالها با گسترش جمعیت در شهرهای بزرگ بدستور دولت صنعت ساختمان سازی و شهرک سازی و ساخت آپارتمانهای بزرگ بسیار پررونق شد و همین باعث بوجود آمدن نیاز بسیار زیادی به تولید مستقیم کلیه قطعات آسانسور در کشور ایران شد و همین امر باعث بوجود آمدن کارخانه تولید آسانسور ایران شیندلر در شهر صنعتی البرز قزوین گردید که این کارخانه حدود چهل هزار متر مربع مساحت داشت و تحت لیسانس شرکت شیندلر سوئیس به تولید قطعات آسانسور در ایران پرداخت و علاوه بر تولید آسانسور با برگزاری دوره های آموزش آسانسور و آموزش نصب آسانسور نیروهای متخصصی برای نصب آسانسور و سرویسکاری و تعمیرات آسانسور وارد بازار ایران نمود. مجموعه این عوامل باعث رونق تولید قطعات آسانسور و رونق بازار نصب آسانسور در ایران در این سالها شد.
همچنین پس از کارخانه ایران شیندلر کارخانه های تولید آسانسور دیگری در سالهای 1354 به بعد در ایران ظهور یافتند مانند کارخانه آسانسور و پله برقی ایران تحت لیسانس هاوس هان آلمان که در ابهر ایجاد شد و کارخانه ایران امباربا تحت لیسانس امباربا اسپانیا در شهر صنعتی رشت شروع به کار نمود و همچنین کارنجات آسانسور دیگری یکی پس از دیگری در ایران ظهور یافتند. البته همانطور که منشخص است همه این کارخانجات آسانسور بنوعی از سوی افراد خارجی و بنمایندگی از کارخانجات خارجی در ایران فعال بودند و در همین دوران علاوه بر این چند کارخانه در حدود سی الی چهل شرکت نصب آسانسور و فروش آسانسور نیز بوجود آمده بودند.

بعد از وقوع جنگ تحمیلی طبیعتا صنعت آسانسور در ایران دچار تغییرات اساسی شد زیرا تحریم های اقتصادی بر کشور ایران باعث شد که واردات آسانسور به ایران دچار مشکلات زیادی شود و همین امر باعث شد که با همت و تلاش متخصصی داخلی صنعت بومی تولید قطعات آسانسور در کشور ما بوجود آید و در واقع قطعات آسانسور در ایران تولید شد و صنعت آسانسور نیز به رشد خود ادامه داد و هم اکنون یکی از افتخارات شرکت های ایرانی تولید انواع آسانسور بصورت بومی در کشور است. البته هم اکنون چندین شرکت به نمایندگی از شرکتهای خارجی تولیدی آسانسور نیز در ایران فعال هستند ولی تعداد کارخانه های تولیدی آسانسور ایرانی بسیار زیاد شده است و شرکتهای نصب و فروش آسانسور نیز بسیار زیاد بوده و در اکثر استان های کشور فعال هستند.
در حال حاضر از سال 1385 به بعد نیز بدلیل عزم دولت برای ساخت شهرک های جدید و پرجمعیت تر شدن شهرهای بزرگ مانند تهران و اصفهان و تبریز و مشهد و... و به طبع آن نیاز به ساخت ساختمانهای بیشتر و شهرکهای جدیدتر صنعت آسانسور رونق بسیار زیادی در ایران گرفته است و قطعا این امر را براحتی می توان در سطح شهر مشاهده نمود.